Przystępując do pisania niniejszej pracy, autor postawił sobie zasadnicze pytanie: czy we współczesnych państwach demokratycznych, opartych na prawie oraz partycypacji społecznej w sprawowaniu władzy, istnieją konstytucyjne i ustawowe przesłanki warunkujące funkcjonowanie zasady pluralizmu politycznego i uznające zasadniczą (ale nie monopolistyczną) rolę partii politycznych w procesie rządzenia? Odpowiedź na to pytanie, zawarta zarówno w poszczególnych rozdziałach, jak i w zakończeniu, stanowi niejako myśl przewodnią opracowania.
Zamierzeniem autora było również przedstawienie statusu prawnego partii politycznych w sposób dynamiczny. Niezwykle trudno jest oddzielić normy konstytucyjne i ustawowe od przyczyn, które wpłynęły na nadanie im określonej treści. Dlatego też wiele uwagi poświęcono stosowaniu norm w praktyce.
Niniejsza publikacja została oparta na licznych opracowaniach naukowych, zarówno polskich, jak i obcojęzycznych. Wykorzystano w szerokim zakresie źródła prawa (konstytucje, ustawy zwykłe, rozporządzenia) oraz opracowania źródeł prawa, jak również niemal całe odnoszące się do partii orzecznictwo Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego.